Borsa İstanbul A.Ş. BISTECH Sistemine Geçiş Hakkında Önemli Bilgilendirme
Borsa İstanbul A.Ş. ile NASDAQ arasında 20.01.2014 tarihinde imzalanan stratejik işbirliği anlaşması sonrasında BISTECH sistemine geçiş amacıyla başlatılan çalışmalar, 30 Kasım 2015 Pazartesi günü hayata geçirilecektir.
Bu amaçla sürdürülen bakım çalışmaları kapsamında 27 Kasım 2015 Cuma günü seans kapanışından itibaren 30 Kasım 2015 tarihine kadar Bankamız sisteminde emir kabulü yapılmayacaktır.
Bu geçiş ile birlikte 30 Kasım Pazartesi gününden itibaren piyasa işleyişinde ve piyasa kurallarında bazı yenilikler söz konusu olacaktır. Söz konusu yeniliklere aşağıda yer verilmiştir.
A- İŞLEM SAATLERİ
Mevcut iki seans uygulaması sona erdirilerek bir işlem gününde tek seans uygulamasına geçilecektir. Dolayısıyla emir girişlerinde yer alan “Bir Seans” ve “Tüm Gün” seçenekleri yeni yapıda kullanılmayacaktır.
Yeni uygulama kapsamında tam günlerde geçerli olacak seans saatlerine aşağıda yer verilmiştir:
I. Sürekli İşlem Gören Paylar
| 09:40 - 09:55 | Gün başı Açılış Seansı için Emir Toplama(*) |
|---|
| 09:55 - 10:00 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 10:00 - 13:00 | Sürekli İşlem |
|---|
| 13:00 - 13:55 | Gün Ortası Tek Fiyat Seansı (Emir Toplama)(*) |
|---|
| 13:55 - 14:00 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 14:00 - 18:00 | Sürekli İşlem |
|---|
| 18:01 - 18:05 | Kapanış Seansı |
|---|
| 18:05 - 18:08 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 18:08 - 18:10 | Kapanış Fiyatlı İşlemler |
|---|
II. Tek Fiyattan İşlem Gören Paylar**
| 09:40 - 09:55 | Gün başı Açılış Seansı için Emir Toplama(*) |
|---|
| 09:55 - 10:00 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 10:00 - 12:55 | Tek Fiyattan Emir Toplama (*) |
|---|
| 12:55 - 13:00 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 13:00-13:55 | Gün Ortası Tek Fiyat Seansı (Emir Toplama) (*) |
|---|
| 13:55 - 14:00 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 14:00 - 17:55 | Tek Fiyattan Emir Toplama(*) |
|---|
| 17:55 - 18:00 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 18:01 - 18:05 | Kapanış Seansı |
|---|
| 18:05 - 18:08 | Eşleştirme/Fiyat Belirleme |
|---|
| 18:08-18:10 | Kapanış Fiyatlı İşlemler |
|---|
(*): Emir Toplama aşamalarında talimatlar Borsa İstanbul A.Ş.’ye iletilecek ve oluşacak Tek Fiyattan verilen emirler, izleyen “Eşleştirme” bölümünde gerçekleştirilecektir.
(**)Tek fiyattan işlem gören paylar için gün içerisinde toplanan emirler 5 ayrı eşleştirme bölümünde eşleştirilir. 17:38-17:40 arasında ise, kapanış fiyatından verilen emirler işlem görür.
III. Varantlar ve Rüçhan Hakkı Kuponları
| 10:00 - 13:00 | Sürekli İşlem |
|---|
| 13:00 - 14:00 | Ara |
|---|
| 14:00 - 18:00 | Sürekli İşlem |
|---|
B- FİYATLA İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER
a. Baz Fiyatın Tespiti
Paylar ve BYF’ler için mevcut durumda bir önceki seansın Ağırlıklı Ortalama Fiyatının (AOF) en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile belirlenen baz fiyat, bundan böyle bir önceki işlem gününün kapanış fiyatı olarak ilan edilecektir.
Varantlarda ise baz fiyat uygulaması yapılmayacaktır.
b. Fiyat Marjı ve Limitleri
Fiyat limitlerinin (Taban ve Tavan) belirlenmesi amacıyla baz fiyata uygulanacak marjlar Paylar ve BYF’ler için %20, rüçhan hakları ve ISKUR.E için %50 olarak değiştirilmiştir. Örneğin bir önceki kapanış fiyatı 10,000 TL olan bir pay için ertesi gün taban ve tavan fiyatları, 8,000 TL ve 12,000 TL olacaktır.
Mevcut durumda kapanış seansında uygulanan ve Sürekli İşlem bölümünde gerçekleşen son işlem fiyatı üzerine %3 olarak uygulanan kapanış seansı marjları yeni yapıda da aynı şekilde hesaplanmaya devam edilecektir. Ancak kapanış seansı marjları, günlük %20 olarak belirlenen marjı yukarı ya da aşağı yönde değiştirememektedir. Yukarıdaki örnekten hareketle 8,000-12,000 marjları arasında hareket eden bir senet, sürekli işlem fiyatındaki kapanış fiyatı ne olursa olsun, kapanış seansında 8,000 TL’nin altında ya da 12,000 TL’nin üzerinde bir fiyatla işlem göremeyecektir.
Varantlar için ise serbest marj uygulamasına devam edilecektir.
c. Yeni Fiyat Adımları ve Fiyat Adımları Belirlenme Yöntemleri
Yeni sisteme geçiş ile paylar ve rüçhan hakkı kuponlarında uygulanacak fiyat adımları aşağıdaki gibidir:
| Fiyat Seviyesi (TL) | Fiyat Adımı (TL) |
|---|
| 0,010-19,990 | 0,010 |
| 20,000-49,980 | 0,020 |
| 50,000-99,950 | 0,050 |
| 100,000 ve üzeri | 0,100 |
BYF’ler için fiyat adımları ise şu şekildedir:
| Fiyat Seviyesi (TL) | Fiyat Adımı (TL) |
|---|
| 0,010-49,99 | 0,010 |
| 50,000-99,980 | 0,020 |
| 100,000-249,950 | 0,050 |
| 250,000 ve üzeri | 0,100 |
Varantlarda fiyat adımı 1 Kuruş olarak uygulanmaya devam edilecektir.
Mevcut durumdan farklı olarak bir kıymet, seans içerisinde bulunduğu fiyat seviyesi için geçerli fiyat adımlarından işlem görecektir. Örneğin güne 19,990 TL fiyat ile başlayan bir payın fiyat adımları;
-Aşağı yönlü olarak 19,980; 19,970; 19,960 TL şeklinde,
Yukarı yönlü olarak ise 20,000; 20,020, 20,040 TL şeklinde
ilerleyecektir.
d. Kuruş Alanının Üç Hane Olarak Gösterimi
Yeni sistemde “kuruş altı” hassasiyette fiyat gösterimi mümkün hale gelecektir. Örneğin mevcut durumda 5,62 olan fiyat için 5,620 şeklinde gösterim yapılacaktır.
Başlangıç için BİST, kuruş altı fiyat adımı belirlemeyeceğinden virgülden sonraki üçüncü hane “0”(sıfır) olacaktır.
Bu değişiklik neticesinde Şubelerimiz ve diğer kanallarımızdan yapılan talimat verme ve bilgi görüntüleme işlemleri ile hesap özetlerinde fiyat gösterimleri virgülden sonra üç hane olarak yapılacaktır.
C- DİĞER DEĞİŞİKLİKLER
a. Devre Kesiciler
Seansın sürekli işlem bölümünde işlemler yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa tarafından belirlenen eşik değerlere ulaşması veya aşması halinde ilgili kıymetin işlemleri, beş dakikalık emir toplama aşamasına alınacaktır. Bu eşik değerlere kadar normal işlemler devam eder, ancak bu değerlere değen işlemi gerçekleştirecek emir iptal edilerek devre kesici çalışır ve eşik değerin aşılması engellenir.
Örneğin 100.000 adet serbest fiyatlı alış talimatının 40.000 adedi, eşik değerden önceki fiyat adımlarından önce gerçekleşebilir. Kalan 60.000 adet eşik değere denk gelirse, söz konusu 60.000 adetlik emir Borsa tarafından iptal edilir ve ilgili pay için beş dakikalık emir toplama aşamasına geçilir.
Devre kesicinin devreye girmesinin ardından başlayan emir toplama aşaması, açılış seansı ile aynı kurallara tabi bir süreçtir. Emir toplama aşaması sırasında yalnızca emirler alınacak, işlem gerçekleşmesi söz konusu olmayacaktır. Bu sürenin ardından 2 dakikalık eşleştirme süreci uygulandıktan sonra sıra, sürekli müzayedede çoklu fiyatlar ile işlemlere tekrar açılacaktır.
b. Maksimum Emir Tutarı ve Maksimum Lot
Yeni sistemde bir emir, 3 Milyon TL veya 10 Milyon adedi geçmeyecek şekilde verilebilecektir.
c. Yeni Pazar Yapılanması
Yeni sistemde pazar adları ve pazarların tanımları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| Pazar Adı | Tanımı | Sembolü |
| Yıldız Pazar | Halka açık piyasa değeri 100 Milyon TL’nin üzerinde olan şirketler ya da BİST100 kapsamındaki şirketler. | Z |
| Ana Pazar | Halka açık piyasa değeri 100 Milyon TL’nin altında olan şirketler. | N |
| Gelişen İşletmeler Pazarı | Halka açık piyasa değeri 25 Milyon TL’nin altında olan şirketler. | G |
| Yakın İzleme Pazarı | Mevcut uygulamadaki Gözaltı Pazarının yeni adıdır. Mali yapısı bozulan ve bu amaçla takip edilen şirketler. | W |
|---|
| Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı | Yatırım Ortaklıkları Payları, Varant, Sertifika, Yatırım Fonu Katılma Payları. | K |
|---|
| Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı | Halka arz olmadan doğrudan nitelikli yatırımcılara ihracı yapan şirketlerin paylarının sadece Nitelikli Yatırımcılar arasında işlem göreceği pazardır. | Q |
|---|
| Piyasa Öncesi İşlem Platformu | Halka açık statüde olup payları Borsada işlem görmeyen şirketlerden SPK tarafından bu platformda işlem görmesine karar verilenlerin payları işlem görecektir (eski uygulamadaki Serbest İşlem Platformu). | S |
|---|
Gözaltı Pazarı mevcut uygulamada yalnızca ikinci seansta halka açık olmakla birlikte yeni yapıda “Yakın İzleme Pazarı” olarak adlandırılan söz konusu pazar tüm gün işleme açık olacaktır.