Sorumlu bankacılık anlayışı ile hareket eden İş Bankası, Global Compact Türkiye tarafından hayata geçirilen ve kredi süreçlerinde çevresel ve sosyal risklerin değerlendirilmesini taahhüt altına alan Türkiye Sürdürülebilir Finansman Bildirgesi'nin de ilk imzacıları arasında yer alıyor.

Toplam yatırım tutarı 10 milyon ABD doları ve üzerinde olan yeni yatırım projelerinin potansiyel çevresel ve sosyal riskleri, Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli (ÇESMOD) ile değerlendiriliyor.

Bu model aracılığıyla, finanse edilen yatırımlar türlerine göre yeni tesis geliştirme, kapasite artışı ve/veya ek tesis ya da refinansman/satın alma kapsamlarına özel hazırlanmış soru setleri ile gerçekleştirilen ilk değerlendirmeleri takiben yatırımın tabi olduğu maden, üretim, altyapı, kimya, enerji ve yenilenebilir enerji sektörlerine özel olarak hazırlanmış soru setlerinin de yanıtlanması neticesinde Ç&S risk skoru belirlenerek, yatırımın olası çevresel ve sosyal etkilerinin sınırlandırılması ve bertaraf edilmesine yönelik yol haritası oluşturuluyor.

Yatırım türleri ve sektörler özelinde hazırlanmış soru setleri aracılığıyla;

• ÇED kararları, çevresel izinler, çevresel ve/veya sosyal etki değerlendirme,
• Yatırım etki alanları içerisinde doğa koruma alanları veya kritik habitat değerlendirmesi, ekosistem değerlendirmesi,
• Deprem riski, doğal kaynak kullanımı,
• Atık yönetimi,
• Hava, toprak ve su kalitesi,
• Gürültü, toz,
• İş sağlığı ve güvenliği, toplum sağlığı ve güvenliği,
• Kimyasal yönetimi,
• Gönülsüz yeniden yerleşim ve paydaş katılımı

gibi mevzuat, kanun ve yönetmeliklerle kapsamı belirlenmiş hususların firmanın faaliyetleri çerçevesinde oluşturulan sorular aracılığıyla değerlendirilerek puanlanır. Verilen yanıtlar neticesinde projenin riski; yüksek (A), orta yüksek(B+), orta düşük (B-) ve düşük (C) kategorilerinden biri olarak sınıflandırılmaktadır. Bu kapsamda her proje özelinde ulusal ve uluslararası mevzuat ve iyi uygulamalar (IFC Performans Standartları, EBRD Performans Gereklilikleri, Ekvator Prensipleri) referans alınarak "Proje Çevresel ve Sosyal Değerlendirme Belgesi" düzenlenerek onaya sunulan kredi dosyasına eklenmektedir. Bütün projelerde asgari olarak yerel ÇED kapsamında "Halkın Katılımı Toplantıları" düzenlenmekte olup, uluslararası standartlar çerçevesinde gerçekleştirilen tüm finansmanlarda ilave paydaş iletişimi toplantıları ve kurumsal sosyal sorumluluk çalışmaları yürütülmektedir.

Banka, finansmanına destek verdiği projelerde çevresel ve sosyal olumsuz etkileri gidermek/azaltmak ya da telafi etmek amacıyla yatırımcı şirketlerden, proje özelindeki değerlendirmelere göre belirlediği aşağıda örneklerine yer verilen türden taahhütler almaktadır:

Karbon emisyonlarının azaltımı ve dengelenmesine yönelik ağaçlandırma yapılması, bu çalışmalarda bölgeye uygun türlerin ağaçlandırmada kullanılması, ağaçların mümkün olduğunca proje sahasında uygun mekânlara taşınması ve endemik türlerin korunması

Özellikli ve koruma altında olan bölgelerdeki biyoçeşitliliğin korunması için gerekli önlemlerin alınması

Arazilerin anlaşma yoluyla satın alınmasına öncelik verilmesi, kamulaştırma kapsamında zorunlu fiziksel ya da ekonomik yeniden yerleşim olan projelerde yeniden yerleşim planı ve/veya geçim kaynaklarının yeniden yapılandırılması planı hazırlanması

Proje etki alanında kalan yöre halkı için telafi edici ve yeni gelir kaynağı yaratmak amaçlı sosyal sorumluluk projeleri geliştirilmesi, yatırımın iş gücü ve satın alım gerekliliklerinde yöre halkına öncelik verilmesi

Yatırımlar kapsamında, çalışanların, yöre halkının ve diğer paydaşların projeye ilişkin görüşlerini dikkate almak ve rahatsızlıklarını gidermek amacıyla iç ve dış şikâyet mekanizmaları geliştirilerek “Paydaş Katılım Planı" oluşturulması

Kümülatif Etki Analizi, Biyolojik Etki Analizi gibi ilave çalışmalarla çevresel sosyal yönetim planlarında önlemler alınması

Yatırımcının gerek mevcut faaliyetleri gerekse yatırım faaliyetleri sırasında İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) ile ilgili mevzuata uyumunun sağlanması, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının artırılması ve acil durum eylem planlarının geliştirilmesi

Proje sahibi firmaların bu taahhütlere uyumu, kredi sözleşmeleriyle de garanti altına alınıyor ve finansman süreci kapsamında izleniyor. Bu sayede karşılaşılabilecek sosyal risklerin yönetilmesi ile toplumsal etki de kontrol ediliyor.

Finansmanı gerçekleştirilen projelerin etkilerinden biri de zorunlu yeniden yerleşim durumları. Bazı projelerde arazilerin kamulaştırılması veya toplulaştırılması sonucunda hane halkının zorunlu olarak yeniden yerleşime maruz kalması ya da iş yerlerinin yeniden yerleşimi kaynaklı geçim sıkıntıları yaşanabiliyor. Bu tip projeler için uluslararası standartlarda finansmana konu olanlar için "Yeniden Yerleşim Planı" ve "Geçim Kaynaklarının Yeniden Yapılandırılması" planları ile projeden etkilenen kişi ve gruplar tespit ediliyor ve olumsuz etkilerin bertaraf edilmesine yönelik planlar uygulanıyor.

2020 yılında hem şubelerde hem de farklı Genel Müdürlük fonksiyonlarında görev yapan toplam 627 çalışan, çevresel ve sosyal konularda çeşitli eğitim programlarına ve konferanslara katılmıştır. Kariyer eğitim programlarına “Çeşitlilik ve Kapsayıcılık” modülü yerleştirilmiş ve bu modülü 236 çalışan tamamlamıştır. Ayrıca 263 çalışanımız “ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi” eğitimine katılmıştır. Yönetim ve Liderlik Gelişim Programları kapsamında "İş Hayatında Kadın Olmak", "Eşitlikçi Bir Dil Yaratmak" ve "Ataerkil Hatalar" konulu konferanslara 739 kişi katılmıştır.