Hayatta her zaman beklenmedik durumlarla ve olumsuzluklarla karşılaşma riski var. Aniden gelişen olaylarda riski en aza indirmek ve önlem almak, kişinin kendi için yapabileceği en doğru yatırımlardan biri. Siz de sigorta priminizi düzenli bir şekilde ödeyerek beklenmedik durumlar için kendinizi güvence altına alabilir; gündelik yaşamınızı daha stressiz geçirebilirsiniz. Elbette ödenen sigorta primlerinin değeri almak istenilen hizmete ve bu hizmeti sağlayan kurumlara göre değişkenlik gösteriyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’na (kısaca SGK) ödenen prim ise hizmetten yararlanan kişinin bir çalışan mı işveren mi olduğuna göre değişiyor. Sigorta primi hakkında merak ettiğiniz soruları sizin için cevapladık.
Sigorta Primi Nedir?
Sigorta primi kısaca, bir sigorta teminatını satın aldığınızda ödediğiniz meblağ olarak adlandırılıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nde her vatandaş çalışmaya başladığı günden itibaren devletin sağladığı sosyal güvencelerden yararlanabilmek adına sigorta primi ödemek durumunda.
İşveren de aynı şekilde her çalışanı için sigorta yapmak ve her ay maaş ödemesinin yanı sıra çalışanları için sigorta primi olarak belirlenen meblağı SGK’ya ödemekle yükümlü. İşverenin sigorta primi olarak ödediği rakam çalışanların brüt maaşına göre oranlanıyor. Sigorta priminin meblağı ve düzenli olarak ödenmesi, prim günlerinin birikmesini ve ileride iş hayatından emekli olunduğunda alınacak olan emekli aylığını etkiliyor.
Sigorta Primi Oranları Nedir?
Her işverenin çalışanları adına ödemekle yükümlü olduğu primler SGK primleri olarak adlandırılıyor. Bu zorunlu primler hesaplanırken çalışanın brüt maaşının %37,5’i olarak oranlanıyor. Bunun %14’ü işçi payı, %20,5’i işveren payı, %1 işçi işsizlik oranı ve %2 işveren işsizlik oranı olarak çalışan ve işverene paylaştırılıyor. Yani toplamda bir işçi brüt maaşının %15’ini, işveren ise işçisine verdiği brüt maaşın %22,5’ini sigorta ödemeleri için ayırıyor.
Sigorta Prim Hesaplama Nasıl Yapılır?
Örneğin brüt maaşı 10.000 TL olan bir işçiyi düşünelim. Bu işçi için SGK’ya ödenmesi gereken rakam 3.750 TL.
Bunun 1.400 TL (işçi payı) + 100 TL (işçi işsizlik oranı) = 1.500 TL’si çalışanın maaşından karşılanıyor.
Primin kalan tutarı ise 2.050 TL (işveren payı) + 200 TL (işveren işsizlik oranı) = 2.250 TL olmak üzere tarafından ödeniyor.
Siz de adınıza ödenen sigorta primini merak ediyorsanız, yukarıdaki gibi brüt maaşınız üzerinden hesaplamaları yapabilirsiniz.
Sigorta Primleri Hesaplanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Sigorta primlerini hesaplarken dikkat etmeniz gereken en önemli husus, primlerin net maaş değil brüt maaş üzerinden hesaplanması gerektiği. Böylece işçi ve işveren paylarını çok daha rahat bir şekilde görebilirsiniz.
Prim Günü Nasıl Hesaplanır?
Sigorta prim günü hesaplama, çalışanın işyerine girişi yapıldıktan itibaren çalıştığı gün sayısına göre yapılıyor. Bu hesap yapılırken ayın kaç gün olduğu (28, 29, 30 veya 31) fark etmeksizin 30 gün olarak alınıyor.
Bununla birlikte çalışanın ay içinde bazı günler çalışmaması ve çalışmadığı günler için ücret almaması, yani ücretsiz izin kullanması durumunda, aylık prim hesabı yapılırken bu günler çıkartılıyor.
Çalışanlar artık prim günlerini, düzenli ödenip ödenmediğini kendi e-devlet sayfaları üzerinden kontrol edebilirler.
Part-Time Çalışanların Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?
Part-time çalışanların sigorta primleri çalıştıkları gün kadar ödeniyor. SGK’da “kısmi zamanlı çalışan” olarak geçen part-time çalışanlar, en fazla tam zamanlı çalışan bir işçinin çalışma saatinin 3’te 2’si kadar çalışabiliyor. Örneğin haftalık mesai saatinin 45 olduğu bir işyerinde, part-time çalışanlar en fazla 30 saat çalışabiliyor.
Part time çalışanların sigorta primi hesaplanırken, çalıştıkları gün kadarı işveren tarafından ödeniyor. Bu durumda tam zamanlı bir çalışandan farklı olarak gün eksiği ortaya çıkıyor. Eğer part-time çalışan bir işçi, bir ayda 8 günden fazla çalışırsa, eksik kalan günleri tamamlama gerekmeden genel sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor.
Sigorta Primi Ne Zaman Ödenir?
SGK’ya ödenmesi gereken sigorta primleri ayın son gününe kadar ödenebiliyor. Eğer ayın son günü hafta sonuna veya resmi bir tatile denk geliyorsa, o günü takip eden ilk iş gününe kadar bu ödeme yapılabiliyor. Sigorta primlerinin geciktiği her ay, ödenmesi gereken meblağın belirli bir kısmı gecikme faizi olarak borca yansıyor. Sigorta primlerinin zamanında ödenmemesi durumunda işveren için cezai yaptırımlar da bulunuyor.
Sigorta Primleri Neden Yükselir?
Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenen sigorta primleri, çalışanın aldığı maaşın artmasıyla birlikte aynı oranda yükseliyor. Ayrıca şirketin ve işverenin güncel teşviklerden yararlanması durumunda ödemekle yükümlü olduğu SGK prim oranları da değişiklik gösterebiliyor. Özel sigortalardaki (emlak, sağlık, araç, vb.) fiyat artışında ise söz konusu teminatların kapsamındaki değişim veya kişinin ihtiyacı doğrultusunda farklı teminatlar satın almasının etkisi var.
Özetle bir çalışanın, vakti geldiğinde iş hayatından emekli olabilmesi için yeteri kadar prim gününün birikmiş olması ve SGK borcunun olmaması gerekiyor. Bu sebeple özellikle iş değişikliği yapılan dönemlerde sigorta giriş-çıkış günlerini ve meblağın doğru ödendiğini kontrol etmek büyük önem taşıyor.
İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihinde ilan edilen oranlara göre hesaplanmıştır.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.