İklim değişikliği, kuraklık ve yetersiz orman yönetimi gibi faktörler yangın riskini büyük ölçüde artırmaktadır. Bu konuda farkındalık yaratmak ve birtakım önleyici tedbirler almak yangınların kontrol altına alınmasında kritik bir rol oynar. Geleceğin teminatı ormanlarımızın yangın tehdidi altında olmasının temel sebeplerini bilmek ve bu durumu önlemek için toplum olarak alabileceğimiz tedbirleri belirlemek büyük önem taşır. Gelin, orman yangınlarına sebep olan faktörleri ve orman yangınlarını önleme tedbirlerini birlikte inceleyelim.
Orman Yangınlarına Sebep Olan Faktörler
Özellikle son yıllarda giderek artan orman yangınları ekosistemde ciddi ve kalıcı hasarlar bırakmaktadır. Bu ekosistemde yer alan bitkiler ve hayvanlar yangınlardan en çok etkilenenler arasındadır.
Orman yangınlarına iklim değişikliği, kuraklık gibi çevresel faktörlerin yanı sıra ihmal ve kaza gibi insan kaynaklı faktörler de yol açabilir. Ormanların tahribatına sebep olan faktörler üç alt başlıkta incelenebilir:
İnsan Kaynaklı Sebepler
Türkiye'de yangınların büyük bir kısmı insan kaynaklı faktörler sebebiyle ortaya çıkıyor. İnsanların çevreyi koruma bilinciyle üstlenmeleri gereken sorumlulukların yetersiz kalması hem ormanlara hem canlılara zarar veriyor. İhmal ve kaza kategorisinde yer alan etkenler insan kaynaklı hasarların büyük bir kısmını oluşturur. Sigara izmariti, anız yakma, piknik ateşleri gibi birçok insan kaynaklı ihmal hem günümüzün hem geleceğimizin doğal yaşamını tehlikeye atıyor.
Doğal Faktörler
Orman yangınları insan kaynaklı sebeplerin yanı sıra bazı doğa olayları nedeniyle de yaşanabilir. Yıldırım düşmesi, yüksek sıcaklık, bazı ağaç türlerinin yapısal olarak belli bir yaştan sonra içten yanmaya başlaması (kızılçam ağacı gibi) ve kaya düşmesi sırasında meydana gelen ateş kıvılcımları gibi durumlar orman yangınlarına sebep olabilir.
İklim Değişikliği ve Kuraklık
Orman yangınları iklim değişikliğiyle doğrudan ilişkilidir. Küresel ısınmanın etkisiyle artan sıcaklıklar, su kaynaklarının azalmasına ve uzun süreli kuraklık dönemlerinin yaşanmasına neden olur. Kuraklıksa ormanların kurumasına, bitki örtüsünün zayıflamasına ve yangına karşı daha savunmasız hale gelmesine yol açar. Bu koşullar orman yangınlarının yayılmasını hızlandırarak daha büyük alanların zarar görmesine neden olabilir. İklim değişikliği hava koşullarını daha öngörülemez hale getirerek yangın sezonlarının uzamasına ve orman yangınlarının daha sık yaşanmasına zemin hazırlar.
Orman Yangınlarını Önleme Tedbirleri
Orman yangınlarını önlemek ekosistemin ve biyoçeşitliliğin korunması açısından büyük önem taşır. Yangınları önleyebilmek için hem bireysel hem toplumsal açıdan dikkat etmemiz gereken bazı önemli noktalar bulunur. Orman yangınlarını önlemek için alınabilecek tedbirleri şu şekilde detaylandırabiliriz:
Eğitim ve Farkındalık Çalışmaları
Bugünü ve geleceği korumak için toplum olarak sorumluluk sahibi olmamız gerekir. Sürdürülebilir bir çevre anlayışı için bilinçli olmak, bu alanda eğitimler ve atölyeler hatta çocuklar için eğitici oyunlar düzenlemek veya bunu ilgili yetkililerden talepte bulunmak orman yangınlarına karşı farkındalık yaratmaya yardımcı olabilir.
Orman Yönetimi ve Gözetim Sistemleri
Günümüzde dünyadaki birçok ülke orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Türkiye'de de özellikle son yıllarda bu doğal afet nedeniyle ciddi kalıcı hasarların hatta can ve mal kaybının yaşandığını söylemek mümkün. Orman yangınlarıyla mücadele süreçlerinde yetkililer tarafından gerekli önlemlerin alınması ve denetimlerin yapılması bu kayıpların yaşanmasını önlemeye yardımcı olacak önemli adımlar arasındadır.
Yangın Riskini Azaltan Altyapı Yatırımları
Yangın riskini azaltan altyapı yatırımları, orman alanlarına yakın yerleşim bölgelerinde yangın bariyerlerinin ve yangın söndürme sistemlerinin kurulmasını içerir. Ayrıca elektrik hatlarının yer altına alınması ve acil durum yollarının geliştirilmesi gibi önlemlerle de yangınların yayılma hızı kontrol altına alınabilir.
Orman Yangınlarının Olumsuz Etkileri
Orman yangınları başta insan sağlığı ve ekosistem üzerinde olmak üzere pek çok olumsuz etkiye yol açabilir. Bu olumsuz etkiler şu şekilde detaylandırılabilir:
Ekosistem Üzerindeki Etkiler
Yangınlar ormanların ve doğal yaşam alanlarının yok olmasına neden olup biyoçeşitliliği tehdit eder. Toprak erozyonu, su kaynaklarının kirlenmesi ve ekosistemin dengesinin bozulması yangınların ekosistem üzerindeki uzun vadeli olumsuz etkileri arasındadır.
İnsan Sağlığına ve Ekonomiye Zararları
Yangınlardan kaynaklanan duman ve zararlı gazlar havayı kirleterek solunum yolu hastalıklarının artmasına yol açabilir. Bu durum özellikle akciğer rahatsızlıklarından muzdarip bireyler için ciddi bir tehdit oluştururken genel halk sağlığını da tehdit edebilir.
Orman yangınlarının tahrip ettiği tarım, turizm ve yerleşim alanları da büyük ekonomik kayıplara yol açabilir. Tarım alanlarının zarar görmesi sonucu üretim azalabilir. Bu durum ürünlerin fiyatlarına da yansıyarak yerel ekonomiye zarar verebilir. Yerleşim alanlarının tahrip olması o bölgede yaşayan insanların evsiz kalmasına sebebiyet verebilir. Turizm alanlarının tahrip olmasıysa turistik bölgelerin ve yapıların zarar görmesine neden olup turizm sektöründe gelir kaybına yol açabilir.
Küresel Isınma ve Karbon Salınımı
Orman yangınları ve küresel ısınma arasında kısır döngü olarak ifade edilebilecek bir ilişki bulunur. Bu yangınların en önemli sebeplerinden biri olan küresel iklim değişiklikleri, sıcaklıkların artmasına ve ormanların kuruyup yanmaya meyilli hale gelmesine yol açar.
Orman yangınlarıysa atmosfere büyük miktarda karbon salınımı gerçekleştirerek küresel ısınmanın artmasına sebep olur. Özellikle orman yangını gibi doğal afetler bitkilerin karbon yutma kapasitelerini de olumsuz etkiler. Bunun sonucunda atmosferdeki karbon seviyeleri de artar.
Türkiye İş Bankası 81 İlde 81 Orman Projesi
İş Bankası olarak çevreyi koruma ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etme misyonumuzla önemli projelere imza atmaya devam ediyoruz. Bankamızın 100. kuruluş yıl dönümünde doğayı koruma ve çevre bilincini artırma hedefiyle TEMA Vakfı ile Orman Genel Müdürlüğü iş birliğinde yeniden hayata geçirdiğimiz
81 İlde 81 Orman projesi ülkemizin dört bir yanında ağaçlandırma çalışmalarına öncülük ediyor.
2023-2028 yılları arasında 2.200.000 fidanı toprakla buluşturarak gelecek nesillere daha yeşil bir Dünya bırakmayı hedefliyoruz. Fidan dikimlerinin yanı sıra dikilen alanların düzenli bakımını da gerçekleştirerek ormanların sağlıklı şekilde büyümesini sağlıyoruz.
Bu projede yer alarak doğanın korunmasına katkıda bulunabilir, sürdürülebilir gelecek için önemli adımlar atan bir bankanın parçası olabilirsiniz.
İş Bankası müşterisi olarak sadece finansal çözümlerle değil, aynı zamanda çevreyi koruma projeleriyle de topluma katkı sağlayabilirsiniz. Hem bireysel hem toplumsal sorumluluk anlayışımızla hareket ettiğimiz doğaya nefes olma yolculuğumuza siz de katılabilirsiniz.
"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir."