Hem kiracılar hem de mülk sahipleri imzaladıkları kira kontratı çerçevesinde belirli haklara sahip. İki tarafın da mağdur olmaması için bu hakların bilinmesi büyük önem taşıyor. Bu yazımızda mülk sahiplerinin ve kiracıların haklarına değinerek sık sorulan soruları cevapladık.
Özellikle nüfusun yoğun olduğu büyükşehirlerde emlak arzı, talebi karşılamaya yetmiyor. Kiracılar uzun süre kullanabilecekleri meskenleri ararken, mülk sahipleri de evlerini değerinde kiraya vermek istiyor. T.C. hukukunda mülk sahibi olanların da kiracıların da sahip olduğu haklar Borçlar Kanunu ile korunuyor.
Kira artış şartları, kira sözleşmeleri imzalanmadan önce ev sahibi ve kiracı arasında belirleniyor. Kanuna göre kira artışı hem kiracıyı hem de mülk sahibini korumak üzere 12 aylık TÜFE ortalamasına göre yapılmalı. Yeni yürürlüğe giren yasal düzenleme, 1 yıllığına bu durumu değiştiriyor. 11 Haziran 2022 - 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında kira artışları TÜFE oranından bağımsız olarak %25 ile sınırlanıyor. Yani ev sahipleri belirtilen tarihler arasında yeni kiralarına, sözleşmelerinde her ne yazarsa yazsın, yasal olarak %25’ten fazla zam yapamıyorlar.
Her Yıl Yeniden Sözleşme Yapmak Gerekli Mi?
Kiracılar ve mülk sahipleri arasında yapılan sözleşmeler genellikle bir yıllık. Bu bir yılın sonunda, aynı tarihte sözleşme otomatik olarak ve aynı şartlarla yenilenmiş oluyor. Yani tekrardan bir sözleşme yapmak gerekli değil. Eğer bir kiracı, yeni kira yılında aynı evde kalmak istemiyorsa, bunu sözleşme sona ermeden en az 15 gün önce mülk sahibine bildirmesi gerekiyor.
Kiracı Hangi Durumlarda Tahliye Edilebilir?
Bir ev sahibi hakları doğrultusunda kiracısını tahliye edebiliyor.
Eğer kiracı 10 yıl veya daha uzun süredir ev sahibinin mülkünde ikamet ediyorsa, ev sahibi bir gerekçe belirtmeden kiracısını tahliye edebiliyor. 10 yıldan az süredir bir kiracıya sahip olan ev sahipleri için durum bu kadar kolay değil. Kiracıların da mağdur olmamaları adına kanun, tahliyeyi zorlaştırıyor.
Eğer ev sahibinin alt soyu (çocukları veya torunları), üst soyu (ebeveynleri) veya kendisi için bir konut ihtiyacı doğmuşsa ikamet eden kiracı tahliye edilebiliyor. Elbette bu koşullarda tahliye hemen değil; ancak kira sözleşmesi sona erdiğinde olabiliyor. Bununla beraber ev sahibinin ihtiyacını kanıtlaması da önemli bir diğer şart. İhtiyaç nedeniyle kiracının çıkarıldığı ev hemen akabinde kiraya verilirse, eski kiracı mağduriyeti için tazminat davası açma hakkına sahip.
Bir kiracının tahliye edilmesi için bir diğer durum da kiracının kira borcu olması. Aynı yıl içinde ödenmeyen kiralar için ev sahipleri kiracılarına ihtar gönderebiliyorlar. İkinci ihtardan sonra tahliye davası açılabiliyor ve ancak bundan sonra kiracı tahliye edilebiliyor.
Kira Tespit Davası Ne Zaman Açılabilir?
Bir ev sahibi hakları doğrultusunda 5 yılın sonunda kira tespit davası açabiliyor. Kira tespit davaları, bahsi geçen mülkün bulunduğu muhitteki diğer mülklerin kira bedellerinin incelenmesi talebi ile açılıyor. Davanın sonucunda eğer bahsedilen mülkün güncel kirası, muhittekilerin ortalamasının altında kalıyorsa ev sahibi kirayı yükseltebiliyor.
Mülkün Satılması Durumunda Kiracının Hakları Neler?
Kiracının ikamet ettiği mülkün satılması durumunda, yeni mülk sahibinin tahliye hakkı belirli şartlara bağlı. Eğer yeni mülk sahibi kendisinin, alt veya üst soyunun ikamet etmesi için bu mülkü satın almışsa ve aynı şehirde ikamet edebileceği başka bir mülkü bulunmuyorsa, satın aldığı tarihten itibaren 1 ay içinde tahliye isteğini kiracıya bildirmesi gerekiyor. Kiracının mülkü ne zaman tahliye edeceği ise eski mülk sahibiyle arasındaki kira sözleşmesinin bitiş tarihine bağlı.
Hem kiracılar hem de mülk sahipleri haklarını bildiği ve yasal çerçeveye göre hareket ettiğinde ev kiralama, satın alma ve tahliye gibi işlemler çok daha pürüzsüz işliyor. Kira sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması, tüm maddelerde her iki tarafın da mutabık olması ve imzalanan sözleşmelerin saklanması, ileride ortaya çıkabilecek sorunların da önüne geçiyor.
İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihinde ilan edilen oranlara göre hesaplanmıştır.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.