Tüm mali işlemler alacaklılar ve borçlar açısından yasal düzenlemelere tabidir. Borçlunun vadesi gelen ödemesini yapmadığı durumlarda alacaklı, yasal yollara başvurarak alacağını tazmin edebilir. İcra ve takibinde hacizle sonuçlanan bu süreç belirli prosedürlere uygun şekilde takip edilir. Peki haciz nedir, hangi mallara haciz uygulanabilir?
Haciz Nedir?
Haciz, borçlunun mal varlığı üzerindeki yetkilerini sınırlayan, alacaklının borcunu tahsil edebilmesine imkân tanıyan yasal bir işlemdir. Bir şahıs veya tüzel kişi, bir başka şahıs veya tüzel kişiden alacağı olduğunda ve vade süresi içinde bu alacağını tahsil edemediğinde icra takibine başvurabilir. Alacaklının talebi üzerine borçlunun mal ve hakları üzerinden haciz işlemi gerçekleştirilerek borç tahsil edilebilir. Haciz işlemi icra dairesi tarafından gerçekleştirilir.
Alacaklı, yazılı veya tutanağa geçirilme şartıyla sözlü olarak icra dairesine başvurup icra talebinde bulunur. Bu aşamada haciz talebiyle birlikte haciz için gerekli giderleri de alacaklı öder.
Ödeme emrinin borçlu kişiye tebliğ edilmesini takiben, alacaklı bir sene içinde haciz talep edebilir. Bu süre içinde borçlu da borcuna itiraz edebilir. İtirazın iptali veya icranın kaldırılması davasında karar çıkana kadar geçen süre, bu bir yıllık süreye dâhil değildir. Eğer itiraz iptal edilirse bir yıllık süre kaldığı yerden işlemeye devam eder. Borçlu 1 yıllık süre boyunca icraya itiraz etmeyebilir ve bu durumda da icra takibi kesinleşmiş olur.
Alacaklı, takip kesinleştikten sonra UYAP sistemi üzerinden borçlunun;
• Varsa taşınmazlarını ve başka bir haciz işlemi olup olmadığını,
• Trafiğe tescili zorunlu bir aracının olup olmadığını ve bu araç üzerinde icra bulunup bulunmadığını,
• Borçlunun alacaklı olduğu bir icra dosyasının olup olmadığını,
• Borçlunun çalışıp çalışmadığını,
• Borçlunun hangi bankalarda hesabı olduğunu görebilir.
Bu bilgilerle borçlunun malları tespit edilebilir ve talep üzerine haciz konabilir.
Neden Haciz İşlemine Gerek Duyulur?
Borcun hukuki yükümlülüğü bulunur. Alacaklı ve borçlu ilişkisinde vadesi gelen borcun zamanında ödenmesi ve vadesi geçen borçlar için de faiziyle birlikte ödeme yapılması gerekir. Haciz cezası almak için birtakım koşulların bir araya gelmesi beklenir.
• Öncelikle borcun var olduğu yasal yollarla kanıtlanmalıdır.
• Bu süreçte alacaklı, borçluya alacağı için hatırlatma tebligatı gönderir.
• Borçludan yanıt alınamazsa ihtarname gönderilir.
• Yine yanıt alınamadığı taktirde yukarıda anlatılan usuller uygulanarak haciz işlemi için gerekli başvuru yapılır ve süreç başlatılır.
Haciz Cezası Nasıl Kaldırılır?
Haciz kaldırma işlemi için birkaç yol vardır. İlki, alacaklının bizzat kendisinin veya vekilinin talebi üzerine haczin kaldırılmasıdır. Alacaklı dilediği zaman hakkından feragat edebilir ve feragat harcı ödeyerek davasından vazgeçebilir.
Alacaklı, alacağını borçludan tahsil etmiş olabilir ve icra müdürlüğüne tahsil ettiğini belgeleyerek icrayı kaldırabilir. Bu durumda kendisinden tahsil harcı talep edilir. Bu harç ödenmediği sürece icra dairesi haczi kaldırmaz. Kimin ödediğine bakılmaksızın harç ödendiğinde haciz kaldırılır.
Haczin kaldırılmasında bir başka yöntem de borçların ödenmesidir. Borcun tamamen ödenmesi durumunda haczin kaldırılması için borçlu başvuruda bulunur. Tüm evraklar eksiksiz şekilde mahkemeye veya icra dairesine sunularak süreç takip edilir.
Haczin kaldırılması için gereken belgeler şu şekildedir:
• Haczin kaldırılması için icra müdürlüğüne talep dilekçesi iletilir.
• Borcun tamamen ödendiğini gösteren belgeler (ödeme makbuzu, banka dekontu gibi) teslim edilir.
• İlgili icra müdürlüğüne yapılan başvuru süreci takip edilir.
Bu başvuru sırasında icra kaldırma talebinin belirli bir süreye kadar tamamlanması isteniyorsa bu da mutlaka yazılmalıdır. Örneğin, borçlu kişi itiraz etmiş ve bu itiraz da mahkeme tarafından kabul edilmiş olabilir. Bu durumda haciz kaldırma evrağı incelenene kadar alacaklı tarafından icra işlemi devam ettirilmesin diye hızlı davranılmalıdır.
Haczedilemeyen Mal ve Haklar Nelerdir?
Borçlu haciz cezası alsa dahi her şeyine el konulamaz. Örneğin, başkasına devredilmesi yasak olan mallara haciz işlemi uygulanmaz. Haczedilemeyecek mal ve haklar şunlardır:
• Devlete karşı takip açılmış olsa da devlet malı,
• Borçlu ve aynı çatı altında yaşadığı aile üyeleri için lüzumlu olan mallar,
• Borçlu çiftçi ise geçimi için zaruri olan arazi, hayvan ve ziraat aletleri,
• Borçlu ve ailesinin iki aylık giderleri ve varsa hayvanlarının üç aylık yemleri,
• Öğrenci bursları,
• Evcil hayvanlar,
• Teminat mektubu,
• BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) malları,
• Telefon numarası haczedilemez.
Kısmen haczedilemeyen mal ve haklar da vardır. Örneğin, İş Kanunu'na göre işçi ücretlerinin en fazla dörtte biri haczedilebilir.
Haciz Türleri Nelerdir?
Günümüzde uygulanan beş farklı haciz türü vardır. Bunlar; kesin (icrai), geçici, tamamlama, ilave ve ihtiyati olarak isimlendirilirler. En çok merak edilenler ise ihtiyati ve icrai hacizdir.
İhtiyati Haciz Nedir?
Alacaklının alacağı parayı gününde alabilmesini garantilemek için mahkeme kararıyla borçlunun mallarına tedbir konulmasıdır. İhtiyati haciz kararı, borçlunun borç miktarı kadar mala uygulanır. Burada amaç, borçlunun mal kaçırmasının engellenmesi ve alacaklıya yapılacak ödemenin garanti altına alınmasıdır.
İhtiyati haciz talep edebilme şartları yerine gelmişse vadesi gelmiş veya gelmemiş alacaklar için talepte bulunulabilir.
İcrai Haciz Nedir?
Alacaklı alacağını tahsil etmek için icrai haciz talep edebilir. Yukarıda anlattığımız prosedürleri uygulayarak alacaklı icra takibi başlatabilir. Takip kesinleştiğinde alacaklı, borçlunun mal varlıklarının icra yoluyla satılmasını talep edebilir ve böylece alacağına kavuşabilir. Takibin kesinleşmesiyle konulan hacze icrai haciz denir.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.mgc.com.tr/icrai-haciz-ve-ihtiyati-haciz-muesseseleri-arasindaki-farklar/
http://cdn.istanbul.edu.tr/statics/hukuk.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2017/12/Menfi-Pratik-%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma.pdf
https://www.perikavukatlikburosu.com/makaleler/haczedilemeyen-mallar#:~:text=%C4%B0%C5%9Fin%20Niteli%C4%9Fi%20Gere%C4%9Fi%20Haczedilemeyen%20Mallar,aile%20yurdu%20veya%20konutu%20haczedilemez.
https://ihsanaktas.av.tr/icra-ve-haciz-yonetimi-borc-sonrasi-surecler/#Haciz_Nedir
https://www.proaktifhukuk.com/haciz-nasil-kaldirilir.html
https://www.melihsaatci.av.tr/icra-takibi-ve-haciz-islemleri/
https://kulacoglu.av.tr/haciz-nedir/
"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir."