Yayınlanma Tarihi Logosu Yayınlanma Tarihi: 22.08.2024
Okuma Süresi Logosu Okuma Süresi: 3 dakika

​Ekonomik faliyetlerin sürdürülmesinde etkili olan ana kriter gelir düzeyi gibi görünse de bankacılık sistemlerinin kararları, finansal fırsatları büyük oranda etkiler. Merkez bankalarının para politikaları konusunda yaptığı açıklamalar ekonomi üzerinde büyük söz sahibidir. Peki, Amerikan kuruluşu olan FED nedir, FED kararlarının para politikaları üzerindeki etkileri nelerdir?​

FED Nedir?

Açılımı Federal Reserve System olan FED, Amerika Birleşik Devletleri'nin merkez bankasıdır. Bireylerle direkt olarak iletişime girmese de onların güvenli şekilde çek yatırmalarını, kredi ve banka kartı kullanmalarını, ayrıca para transferi gibi işlemleri yapabilmelerini sağlar. Bu banka, düzenlenmemiş mali piyasaların yarattığı gerilim neticesinde iflas eden bankalar ve borsa paniğine yanıt olarak 191​3 yılında kuruldu. 

Yönetim kurulu Washington'da olan FED'in para politikaları, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) tarafından belirlenir. FED'in bir yönetim kurulu ve 12 adet Federal Rezerv Bankası vardır.

Federal Rezerv Guvernörler Kurulu

Yönetim kurulunu oluşturan Guvernörler Kurulu, FED'in ana yönetim organıdır ve yedi üyeden oluşur. Bu üyeler en fazla 14 yıl görev yapar, ardından görevi devrederler. Guvernörler Kurulu tüzüklerinde de belirtildiği üzere ülkenin mali, tarımsal, endüstriyel ve ticari çıkarlarının tüm coğrafi bölgelerde adil şekilde temsil edilmesini amaçlar. Kurulun diğer sorumlulukları arasında sistem için rehberlik etmek, FOMC'de görev yapmak ve 12 Federal Rezerv Bankası'nı denetlemek yer alır. ​

12 Federal Rezerv Bankası

Her bir banka çeşitli eyaletlerden sorumludur. Bu bankaların kendi yönetim kurulları ve başkanları vardır. Başlangıçta her bir rezerv bankasının bağımsız olarak faaliyet göstermesi amaçlanmıştı. Ancak bu yaklaşım ülke ekonomisini karmaşık bir hâle getirdi. Teknoloji, iletişim, ulaşım ve finansal hizmetlerin gelişmesiyle de ülke ekonomisi daha bütünleşik bir yaklaşıma ihtiyaç duydu. Ardından yeni mevzuatlarla günümüz revizyonları gerçekleştirildi. 

Bu bankalar direkt olarak eyleme geçmese de para politikalarıyla ilgili yaptığı duyurularla hem beklentileri hem yatırımcı stratejilerini yönlendirebilir. Yani potansiyel olarak para politikaları üzerinde etkilidir. 

Günümüzdeki görevleri şöyle özetlenebilir:
• FED Yönetim Kurulu'nun aldığı kararların uygulanmasını sağlar.
• Bankalara kredi verir.
• ABD hazine banka hesaplarını tutar.
• Çeklerin işlenmesi ve ödenmesi prosedürlerini belirler.
• Bankalara yeni madeni ve kâğıt para sağlar.
• Tahrif edilmiş, yırtılmış paraları toplar ve imha eder.

Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC)

FED'in en etkili kolu olan FOMC, ekonomi politikaları oluşturur. Yılda en az sekiz kez toplanan komite;
• Ülkenin ekonomik koşullarını gözden geçirir.
• Ekonomik büyümeye ilişkin riskler değerlendirir.
• Federal fon oranlarını belirler.

Komitenin üç temel sorumluluğu vardır:
• İstihdamın maksimuma çıkarılması,
• Fiyat istikrarının sağlanması,
• Uzun vadeli faiz oranlarının ılımanlaştırılması. ​


FED Kararlarının Etkileri Nelerdir?

FOMC toplantılarında kurul üyelerinin önünde üç seçenek bulunur. Bunlar faizlerin artırılması, azaltılması veya sürdürülmesidir. FED kararlarının yerel ve global etkilerinden bazıları şunlardır:
• Bankaların ve diğer borç verecek kuruluşların faiz oranlarını etkiler.
• Yüksek faiz oranları borçluların yeni krediler alabilmesini zorlaştırır.
• Faiz oranlarıyla borsa arasında ters orantı vardır. Faiz oranları yükseldiğinde hisse senedi fiyatları düşer.

Ekonomilerin karşı karşıya kalabileceği pek çok risk bulunur. Örneğin ülke ekonomisinin oldukça istikrarlı seyrettiği bir dönemde vatandaşların yüksek gelirlere sahip olduğunu ve satın alma gücünün arttığını farz edelim. Bu durum mal ve hizmetlerde talep artışına neden olacağından artışa uyum sağlayamayan şirketler fiyat artırmak durumunda kalabilir. Ayrıca yüksek gelir, işçilik maliyetlerini de etkileyeceğinden yeteneklerini geliştirmek isteyen şirketler maaş artışına gitmek zorunda kalabilir. Bu noktada FED, faiz oranlarını artırarak frene basabilir. 

Faiz oranlarında yapılan bu müdahale direkt olarak tüketici borçlanma maliyetlerine etki eder. Böyle bir ortamda konut kredileri, tüketim ve araç kredileri gibi finansal işlemler yüksek faiz oranlarından dolayı azalabilir, ihtiyaçlar ertelenebilir. İşletmeler genişleme hamlelerini ve yatırımlarını daha güvenli bir faiz ortamı oluşana kadar askıya alabilir. 

Alım gücünün durağanlaştığı durumlardaysa FED, tersine bir faiz hamlesi yaparak ekonomik dengeyi korumayı hedefler. Bunun için faiz oranlarını düşürebilir. Böylece bireylerin ve işletmelerin borçlanmalarını daha kolay hâle getirerek ekonomide ihtiyaç duyulan desteği sağlayabilir.

FED’in Sorumlulukları Nelerdir?

Amerikan ekonomisinin ve kamu yararının etkin şekilde işleyebilmesini amaçlayan FED'in temel sorumlulukları şöyle özetlenebilir:
• Amerikan ekonomisinin en yüksek oranlarda istihdamını sağlamak,
• İstikrarlı para politikaları yürüterek ılımlı enflasyon oranlarını teşvik etmek,
• Hem Amerikan hem küresel finans sistemlerini takip ederek riskleri en aza indirmeye çalışmak,
• ABD dolarıyla yapılan işlemleri ve ödemeleri kolaylaştıran hizmetler geliştirerek ödeme ve uzlaştırma sistemi güvenliğini ve verimliliğini artırmak,
• Bankalar ve finansal kuruluşlara yönelik kurallar oluşturmak ve takibini yapmak,
• Tüketicinin korunması amacıyla tüketici odaklı denetim ve incelemeler gerçekleştirip ekonomik kalkınma faaliyetleri ve tüketici kanunları üzerinde çalışmalar yapmak. 

2024 Yılı FED Toplantı Tarihleri Nelerdir?

FOMC yıl boyunca toplam 8 toplantı gerçekleştirir ve kararlarını açıklar. 2024 yılı için ilan edilen toplantı tarihleri şöyledir:
• 30-31 Ocak
• 19-20 Mart
• 30 Nisan-1 Mayıs
• 11-12 Haziran
• 30-31 Temmuz
• 17-18 Eylül
• 6-7 Kasım
• 17-18 Aralık

Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.bankrate.com/banking/federal-reserve/how-federal-reserve-impacts-your-money/#job-market
https://www.investopedia.com/investing/how-interest-rates-affect-stock-market/
https://www.federalreserve.gov/aboutthefed/fract.htm
https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/fomccalendars.htm
https://www.businessinsider.com/personal-finance/what-is-the-federal-reserve
https://www.investopedia.com/terms/f/federalreservebank.asp
https://www.bankrate.com/banking/federal-reserve/what-is-the-federal-reserve/#the-fed-s-monetary-policy-toolkit



"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir."​