Finansal kavramların bazıları hayatın içinde yer alan ve anlaşılması zorunlu konulardır. Her ne kadar yetişkinler için kolay gibi görünse de çocuklar için aynı durum söz konusu olmayabilir. Çocukların büyürken pek çok kavrama aşina olmaları, onları ileriki yaşlarda karşılaşacakları finansal konulara karşı hazırlar.
Finansal kavramları öğretirken çocuklar için en iyi ve uygulanabilir olan yöntem, onlara hayatın içinden örnekler vermektir. Böylece kavramları zihinlerinde kolayca somutlaştırabilir ve daha çabuk kavrayabilirler. Hangi kavramları önce öğreteceğiniz ise size kalmış. Günlük hayatta en sık kullanılan terimler çocukların da aşina olduğu kavramlar olacaktır. Ancak sıralama her ne olursa olsun mümkün olan en sade ve örneklendirilebilir anlatımı seçmeyi deneyebilirsiniz. İşte, en temel finans kavramları ve bunları çocuklarınıza öğretmenin kolay yolları...
Borç
Borç kavramını çocuklara erken yaşlarda öğretmek, parayı kullanmaları ve bütçelerini yönetmeleri noktasında bilinçlenmelerini sağlayabilir. Peki, bunu onlara nasıl anlatabilirsiniz? Borç kavramını anlatmanın yollarından biri, günümüzde en sık karşılaşılan borçlanma yöntemi olan kredi kavramı üzerinden örnekler vermektir. Bir ev ya da araba almak için nasıl bankaya borçlanıyorsanız çocuğunuza da bunu oyunlaştırarak gösterebilirsiniz. Mesela bir oyunda bankadan borç olarak para alabilir ve bu parayla araba satın alabilirsiniz. Siz banka, çocuğunuz ise araba almak isteyen bir banka müşterisi olacak şekilde oyunu yönetebilir ve çocuğunuzun borç kavramını anlamasını sağlayabilirsiniz.
Kredi Kartı
Kredi kartı, neredeyse tüm yetişkinlerin cüzdanında yer edindiğinden çocuklar küçük yaşta bu kavrama aşina olur. Ancak bu kavrama fiziki olarak aşina olmaları yetmez. Küçük yaştaki çocuklarda kredi kartı kavramına karşı farkındalığın oluşması için onlarla oynayabileceğiniz küçük oyunları düzenleyebilirsiniz. Mesela hem okul öncesi hem de okul çağındaki çocukların en sevdiği oyunlardan biri olan evcilik gibi günlük yaşamı oyunlaştırabileceğiniz etkinlikleri çocuğunuzla düzenleyebilirsiniz. Oyunda bir alışveriş konsepti oluşturarak kredi kartı ile nasıl ödeme yapıldığını somut olarak gösterebilir, sonrasında kredi kartı kullandığınızda oluşan borcu ona oyun yolu ile anlatabilirsiniz. Böyle bir oyun ile oluşan borcun, kartı kullanan kişinin sorumluluğu olduğunu da çocuğunuza hissettirmiş olursunuz.
Faiz
Faiz kavramı, parayı nasıl kullandığınıza göre farklı anlamlar ifade edebilir. Bu yüzden olumlu ya da olumsuz bir gösterge olmaktan ziyade çocuklara bu kavramı objektif şekilde anlatmalısınız. Mesela kredi kartı kullandığınızda oluşan borcu ödemediğiniz zaman faiz nedeniyle borcunuzun arttığını anlatabilirsiniz. Elbette bunu sadece kredi kartı üzerinden göstermek zorunda değilsiniz. Okul çağındaki çocuklarla kuracağınız oyunlar ile bu kavramı da rahatlıkla ona gösterebilirsiniz. Bankacılık oyunları oynayarak birbirinizden borç alabilir ve ödenmediğinde yapılan faiz işlemini ona uygulamalı olarak gösterebilirsiniz. Çocuklarınıza faizin kazandıran yüzünü gerçek hayatta gösterebilirsiniz. Mesela onun için
Vadeli Kumbara Hesabı açabilir, birikimlerinin getirisini İşCep uygulaması üzerinden aydan aya birlikte takip edebilirsiniz.
Vergi
Vergiyi genel tanımıyla açıklamanın yanında onlara vergilerin türleri olduğundan da bahsedebilirsiniz. Çocuğunuza vergi kavramını anlatırken devletin bu vergileri neden aldığını da somut bir şekilde göstermeyi deneyebilirsiniz. Mesela bir yoldan ya da köprüden geçerken bu köprü ve yolun yapımı için gereken maddi kaynağın vergiler aracılığıyla toplandığını söyleyebilirsiniz. Hazine kavramından ve orada paranın vergiler yolu ile biriktiğinden bahsedebilirsiniz. Hazineyi somutlaştırmak için cüzdan ya da kumbara benzetmesi yapmanız çocuklar için daha anlaşılır olacaktır. Her vatandaşın ödediği vergilerin o kumbarada biriktiğini ve tüm vatandaşların yararına olabilecek hizmetlerin bu kumbaradan devlet tarafından karşılandığını anlatmanız çocuklar için çok daha basit ve anlaşılır olur.
Bütçe
Bütçe kavramını okul öncesi çağdan itibaren çocuklarınıza anlatabilirsiniz. Çocuklarınıza verdiğiniz harçlıklarla kendi bütçelerini yönetmeleriniz öğretebilirsiniz. Örneğin çocuğunuza her ay kitap harcamaları için belli bir bütçe verebilirsiniz. Bu bütçeyi aştığında yeni bir kitap alamayacağını görerek bütçe planı yapmanın ve önceliklerini belirlemenin önemini kavrayabilir. Belirli kısıtlamalar dahilinde elindeki parayı yönetmesine izin verdiğinizde gerçek ihtiyaçlarını ve fiyat araştırması yapmayı da öğrenir. Çocuğunuza para yönetimini öğretme konusundaki 4 tavsiyeye göz atmak için
4 Adımda Çocuğunuza Para Yönetimini Öğretin içeriğimize tıklayabilirsiniz.
POS
Yine günlük hayatta sıkça kullandığımız kavramlardan biri de POS’tur. Alışveriş yapabilecek yaşa gelen çocuklara öncesinde ödeme yöntemlerinden ve POS cihazından bahsedebilirsiniz. Kartlı ödeme yapacağınız zaman çocuğunuzun da buna şahit olmasını sağlayarak POS’un ne olduğunu ve kredi kartı ile ödemelerin nasıl gerçekleştiğini anlatabilirsiniz. Böylece kredi kartı kullanırken de para harcandığını öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Kredi kartı ile işlem yapıldığında ona mobil bankacılık ya da bankamatik üzerinden harcadığı paranın kaynağından eksildiğini gösterebilirsiniz.
Yatırım
Yatırım kavramı da çocukları hayata karşı hazırlarken öğretilmesi gereken kavramlardan biridir. Çocuklara finansal yatırımdan basit düzeyde bahsetmek oldukça önemlidir. Bunu uygulamada görmeleri ise ebeveynlerin davranışları sayesinde mümkün olur. Çocuklara yatırım kavramını diğer pek çok finansal kavramda olduğu gibi oyunlaştırarak da anlatabilirsiniz. Mesela oyuncak paralar yaparak bunları bir yatırım aracına yatırdığınız bir oyun üretebilirsiniz. Paranın nasıl arttığını ve azaldığını oyun için yaptığınız kağıttan paraları ondan alarak ya da ona vererek somutlaştırabilirsiniz. Emlak alım satımının yapıldığı, yaşına uygun kutu oyunları da çocuğunuzun yatırım kavramını anlamasına yardımcı olabilir.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti,yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.