Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelsiz sermaye artırımı tanımı, şirketin kaynaklarına nakit giriş çıkışı olmadan öz kaynakların yükseltilmesi olarak yapılabilir. Bunun için şirketin elde ettiği kâr veya iç kaynaklar kullanılır. Şirketin var olan hissedarlarına hisse senedi dağıtılabilir.
Sermaye Piyasası Kanunundaki Yeri
Bedelsiz sermaye artırımının düzenlenmesi çeşitli yasal çerçevelerle belirlenmiştir. Sermaye Piyasası Kanunu (SPK)'nun 19. maddesi sermaye artırımıyla ilgili genel çerçeveyi oluşturur. Kanunun farklı maddelerinde bedelsiz sermaye artırımına ilişkin detaylar bulunur. İlgili düzenlemede yer alan konuların ana başlıkları şunlardır:
• Sermaye artımının kapsamı,
• Hisse senedi sahiplerinin hakları,
• Halka açık ortaklıklar,
• Uygulamalar, bilgilendirme ve denetim.
Bedelsiz ve Bedelli Artırım Arasındaki Farklar
Bedelli sermaye artırımında şirket sermayesini artırmak için mevcut yatırımcılara ve yeni yatırımcılara ilave hisse senetleri çıkarılır. Bu süreçte hisse senetlerine belirli bir bedel ödenir. Ödenen bu bedel şirket sermayesine eklenir.
Bedelsiz sermaye artırımındaysa sermaye artırımı için şirketin iç kaynakları kullanılır. Hissedarlar bu süreçte yeni hisse senetleri için ödeme yapmaz ve hisse senetleri şirketin iç kaynaklarıyla finanse edilerek dağıtılır. Bedelsiz sermaye artırımı için şirketin genel kurul kararı gerekir ve dış kaynak kullanılmaz.
Şirketlerin Pay Sahiplerine Etkisi
Şirketin pay sahipleri için bedelsiz sermaye artırımı etkileri söz konusudur. Bedelsiz sermaye artırımı hissedarların sahip olduğu payların oranında herhangi bir etki yaratmaz. Hissedarların sahip oldukları pay oranları korunacağı için şirketteki kontrolleri, oy hakları aynı kalır.
Pay sahiplerine yeni paylar verilmesi onların toplam hisse sayısını artırır ve şirketin öz kaynaklarının güçlenmesine katkı sağlar. Şirket kârlılığın devam etmesi hisselerin değerinin de artmasını sağlayabilir. Bu da pay sahiplerinin uzun vadede şirketin büyümesinden daha fazla yararlanabileceği anlamına gelir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Nasıl Hesaplanır?
Bedelsiz sermaye artırımı hesaplanırken mevcut lot sayısı, bölünme oranı, hisse fiyatı, elde edilecek lot ve bölünme sonrası yeni fiyat değerlendirilir.
Sermaye Artırım Oranı Hesaplama
Sermaye artırım oranı hesaplaması önemli olan değerler şunlardır:
• Mevcut Lot Sayısı: Yatırımcının elinde bulunan, bölünmeden önceki lot sayısını temsil eder.
• Bölünme Oranı: Şirketin açıkladığı " Bedelsiz sermaye artırım oranı" yani bedelsiz vereceği oranı temsil eder. Yüzdeyle ifade edilir.
• Hisse Fiyatı: Hissenin bölündüğü günün bir önceki seansındaki "Ağırlıklı Ortalama Fiyat"ına göre yapılan hesaplamadır.
• Elde Edilecek Lot Miktarı: Mevcut Lot Miktarı x (Bölünme Oranı/100) olarak hesaplanır.
• Bölünme Sonrası Yeni Fiyat: Bölünme Öncesi Fiyat / (1+(Bölünme Oranı/100)) olarak hesaplanır.
Bedelsiz sermaye artırımı öncesi lot miktarı 2000, hisse fiyatı 5 TL ve bölünme oranının %200 olduğu varsayılırsa hesaplama şu şekilde yapılır:
Elde edilecek lot miktarı: 2000 x 200 /100 = 4000 lot
Bedelsiz sonrası elde edilecek lot miktarı: 2000 + 4000 = 6000 lot
Bölünme öncesi hisse fiyatı: 5 TL
Bölünme öncesi hisse değeri: 2000 x 5 = 10.000 TL
Bölünme sonrası yeni fiyat: (5) / (1+2) = 1,67 TL
Bölünme sonrası hisse değeri: 1,67 x 6000 = 10.000 TL
Hisse Başına Düşen Yeni Paylar
Bedelsiz sermaye artırımında hisse sayısının artmasına rağmen net aktif değer değişmez. Bu nedenle hisse başına düşen yeni payda kâr oranı matematiksel olarak daha düşük olur. Bunun nedeni aynı kâr miktarının daha fazla hisseye bölünmesidir.
Bedelsiz Sermaye Artırımının Etkileri Nelerdir?
Bedelsiz sermaye artırımı bir şirketin mevcut sermayesini artırmasının yanı sıra hem şirketin finans yapısını hem hissedarların portföy değerini çeşitli yollarla olumlu şekilde etkiler.
Hisse Fiyatlarına Etkisi
Bedelsiz sermaye artırımı, hisse senedi fiyatlarını düşürebilir. Bedelsiz sermaye artırımı hisse etkisi sonucunda yeni yatırımcılar hisse senetlerine daha kolay bir şekilde erişebilir. Bu durumda daha geniş bir yatırımcı kitlesi hisse senetlerine yatırım yapma olanağı bulabilir.
Piyasa Değerindeki Değişim
Bedelsiz sermaye artırımı şirketlerin büyüme hedeflerini yansıtır. Şirketler elde ettikleri kârı yeniden sermaye olarak yatırarak büyüme potansiyellerini göstermiş olur. Bu durum şirketin piyasa değerinin artmasına ve piyasada olumlu bir imaja sahip olmasına katkı sağlar.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Süreci Nasıl İlerler?
Bedelsiz sermaye artırımı belirli aşamalar sonucunda gerçekleşir. Yönetim kurulunun karar alması, SPK başvurusu ve onayı, son olarak payların dağıtım süreci bu aşamalardır.
Yönetim Kurulu Kararının Alınması
Sermaye artırımına ilişkin çalışmalar öncelikle şirketin yönetim kurulunda görüşülür. Yönetim kurulu sermaye artırım oranı, bedelsiz dağıtılacak hisse senedi sayısı ve finansal kaynaklar hakkında genel bir görüşme gerçekleştirir. Bu görüşmede alınan sermaye artırım kararı genel kurul toplantısında şirket hissedarlarıyla paylaşılır ve artırımla ilgili tüm detaylar net şekilde konuşulur. Alınan karar oylamaya sunularak onaylanır ve yasal sermaye artırım aşamasına geçilir.
Sermaye artırımı kararı veren şirket SPK'ya bu kararını yazılı olarak bildirir. Bu yazıda sermaye artırımının nedenleri, dağıtılacak hisse senedi sayısı, sermaye artırım oranı ve artırım için kullanılacak finansman kaynakları detaylı şekilde belirtilir. SPK başvuruyu inceler ve başvurusu olumlu sonuçlanan şirketin hisse senetleri, belirlenen günde borsada yeni fiyatıyla işleme başlar. Şirket, tüm hissedarlara planlanan oranda hisse dağıtımı gerçekleştirir.
Bedelsiz sermaye artırımı sürecinde dağıtılacak hisse senetleri pay sahiplerine aktarılır. Bu süreçte hissedarların gerçekleştirmesi gereken herhangi bir işlem yoktur.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Özellikleri Nelerdir?
Bedelsiz sermaye artırım sürecinin bazı temel özellikleri vardır. Bu özellikler ayrı başlıklar altında ele alınabilir:
• Bedelsiz Artırımda Hisse Senedi Dağıtımı: Bedelsiz sermaye artırım sürecinin tamamlanmasının ardından şirket hissedarlarına planlanan oranda hisse aktarımı gerçekleştirilir.
• Şirket Değerine Etkisi: Artırım şirketin piyasadaki imajına olumlu bir katkı sağlar. Artırımla birlikte hisselerin likiditesi artar ve sermaye artırımı öncesi alım satım akışkanlığı azalmış olan hisseler hareketlilik kazanır.
• Yatırımcı Hakları Açısından Önemi: Hissedarların toplam mülkiyet payları da sermaye artırım oranında yükselmiş olur. Mevcut hisse sahiplerine yeni hisse sağlar ve bu sayede payları artan hissedarların portföy değerleri de artmış olur.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
Bedelsiz sermaye artırımı pek çok farklı nedenle gerçekleştirilebilen bir finansal stratejidir. Şirket sermayesinin kanunda belirtilen alt limitin altına düşmesi, şirketin ödenmiş sermayesinin piyasa koşulları nedeniyle reel bir erime yaşaması gibi nedenler bunlardan bazılarıdır. Bunların yanı sıra pek çok farklı etken şirketleri bedelsiz sermaye artımına teşvik edebilir.
Şirket Sermayesini Güçlendirme
Bedelsiz sermaye artırımı şirketin mevcut sermayesini artırarak yeni fonlar elde etmesini sağlar. Şirketin iç kaynakları kullanılarak gerçekleştirilen bu artırımla mevcut hissedarların hisseleri artırılır. Bu durumun amacı şirketin sermaye yapısını güçlendirmek ve büyüme için gerekli olan finansmanı sağlamaktır.
Yedek Akçelerin Sermayeye Eklenmesi
Bedelsiz sermaye artırımında şirket iç kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmaya çalışır. Burada amaç hissedarlara herhangi bir mali yük getirmeden hisse senedi dağıtımı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda şirket öz kaynaklarını ve kârını kullanabildiği gibi yedek akçelerini de sermaye artırımına ekleyebilir.
Yatırımcıya Güven Verme Stratejisi
Bedelsiz sermaye artırımıyla mevcut hissedarların ellerindeki hisseleri tutma motivasyonları yükseltilir. Bu durum hissedarların varlıklarının artırmasına ve şirketin yatırımcılar nezdinde güven kazanarak bünyesine yeni yatırımcıları dâhil etmesine olanak tanır.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Onay Süreci İşleyişi
Bedelsiz sermaye artırımında şirketin genel kurul kararına ve SPK onayına ihtiyaç duyulur.
Genel Kurul ve SPK Onayı
Bedelsiz sermaye artışı öncelikle şirketin yönetimiyle görüşülür. Sermaye artırım oranı, dağıtılacak hisse sayısı ve finansal kaynak kullanımı yönetim kurulunda görüşülür ve alınan kararlar genel kurulda oylamaya sunulur. Kararın onaylanmasının ardından bu karar SPK'ya yazılı olarak bildirilir. Yazıda bedelsiz sermaye artırımıyla ilgili tüm detaylar belirtilir. SPK'nın bedelsiz sermaye artırımı onayı hâlinde hisse senetleri borsada yeni fiyat üzerinden işleme başlar ve tüm hissedarlara belirlenen oranda hisse dağıtımı gerçekleştirilir.
Siz de borsayı takip etmek, hisse senedi alım satımı yapmak istiyorsanız İş Bankası'nı güvenle tercih edebilirsiniz. İşCep ile hisse senedi alım satım emirlerinizi kolaylıkla verebilirsiniz.
"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir."